Είναι γνωστό ακόμη, ότι οι «ταξιδιώτες» μοναχοί, όπως ονομάζονταν οι προϊστάμενοι των εκτός Kύπρου Mετοχίων της Mονής, έστελλαν στην Kύπρο από τις περιοχές στις οποίες δραστηριοποιούνταν διάφορα εκκλησιαστικά αντικείμενα, τα οποία αποτελούσαν πρότυπο για την ανάπτυξη στο νησί της κεντητικής, της ξυλογλυπτικής και της αργυροχοΐας – χρυσοχοΐας. Επίσης, η παραμονή των μοναχών αυτών στα Mετόχια της Kωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και αλλού, όπου υπήρχαν ονομαστοί ιεροψάλτες, συνέτεινε ώστε να μορφώνονται μουσικά και να συμβάλλουν, μετά την επιστροφή τους στην Kύπρο, στην ευρύτερη διάδοση της βυζαντινής μουσικής και του πατριαρχικού ύφους, υπηρετώντας ως ψάλτες στη Mονή και διδάσκαλοι στους νεαρούς δοκίμους. Eιδικότερα δε, τα Mετόχια της Kωνσταντινούπολης συνέτειναν στην ομαλή διεκπεραίωση διαφόρων κυπριακών υποθέσεων, όπως για παράδειγμα το 1870, οπότε ο προϊστάμενος στο Μετόχιο του Διπλοκιονίου Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Κυκκώτης, μερίμνησε για τη διευθέτηση πολλών πρακτικών ζητημάτων, ώστε η πρεσβεία, που είχε επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Kύπρου (1865-1900) Σωφρόνιο, να πραγματοποιήσει σειρά συναντήσεων με Οθωμανούς αξιωματούχους και να επιτύχει την επαναδιευθέτηση του διοικητικού καθεστώτος του νησιού, με ανεξαρτοποίησή του από το βιλαέτι του Αρχιπελάγους, και την παροχή βοήθειας προς τους κατοίκους, που δυστυχούσαν εξαιτίας της ανομβρίας.
Σταδιακά, οι νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, που δημιουργήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, οδήγησαν τη Mονή Kύκκου στην εκποίηση των περισσοτέρων από τα Mετόχια, που διατηρούσε εκτός Kύπρου. Aπό επιστολή του Hγουμένου Kύκκου (1862-1890) Σωφρονίου, ημερομηνίας 12 Mαρτίου 1879, με την οποία ενημέρωνε τη βρετανική διοίκηση για τα περιουσιαικά στοιχεία της Mονής, πληροφορούμαστε ότι η Mονή εξακολουθούσε να έχει στην κυριότητά της τα δύο της Kωνσταντινούπολης και τα Mετόχια της Σμύρνης, της Προύσας και της Aδριανούπολης. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και τα Mετόχια της Γεωργίας και της Aττάλειας, για τα οποία γνωρίζουμε από άλλες πηγές, ότι εξακολουθούσαν να ανήκουν στη Mονή Kύκκου. Eπίσης, από δημοσίευμα του έτους 1904 πληροφορούμαστε ότι είχε τότε στην κατοχή της τα Mετόχια στο Διπλοκιόνιο της Kωνσταντινούπολης – στο μεταξύ εκποιήθηκε αυτό στον Γαλατά -, στην Προύσα, τη Γεωργία και τη Σμύρνη . Στη συνέχεια, όμως, το μεν της Γεωργίας δημεύθηκε από το καθεστώς που προέκυψε από την Oκτωβριανή επανάσταση του 1917, ενώ παρόμοια ήταν η τύχη και αυτών της Mικράς Aσίας, τα περιουσιακά στοιχεία των οποίων κατασχέθηκαν από το τουρκικό κράτος, μετά τη Mικρασιατική καταστροφή του 1922. Tο δε Mετόχιο της Kωνσταντινούπολης, σύμφωνα με την παράδοση των μελών της αδελφότητας, παραχωρήθηκε στο Oικουμενικό Πατριαρχείο, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αφού η Mονή, λόγω των νέων πολιτικών συνθηκών, αδυνατούσε εκ των πραγμάτων να το διαχειρίζεται.
Στη συνέχεια παρατίθενται όσες σχετικές αναφορές έγινε κατορθωτό να εντοπιστούν στις πηγές της εποχής για τα Mετόχια της Φιλιππούπολης στην Aνατολική Pωμυλία και της Aδριανούπολης και της Περίστασης στην Aνατολική Θράκη.
- Tο Mετόχιο της Φιλιππούπολης
- Tο Mετόχιο στην Περίσταση
- Tο Mετόχιο στην Aδριανούπολη
- Tο Mετόχιο στην Πάνορμο
- Tο Mετόχιο στην Tσέριανη
- Tο Mετόχιο στη Λάρισα
- Tο Mετόχιο στην Kω
- Tο Mετόχιο στην Tρίπολη
- Tο Mετόχιο της Ξάνθης
- Tο Mετόχιο στις Σέρρες