Η Μονή της Παναγίας του Κύκκου

Η Μονή της Παναγίας του Κύκκου δεν φαίνεται να έχει κτιστεί βάση ενός συγκεκριμένου σχεδίου. Οικοδομήθηκε σε διάφορες φάσεις και σε σχήμα που επέτρεπε το φυσικό έδαφος.
Η σημερινή μορφή του μοναστηριού έχει ώς ακολούθως: Οι πτέρυγες των κελλιών περιβάλλουν 2 λιθόστρωτες αυλές σε δυο διαφορετικά επίπεδα με 2 εισόδους. Στο χαμηλότερο επίπεδο η αυλή ορίζεται στα βόρεια από το καθολικό, στα νότια από τη μεσαία πτέρυγα, στα ανατολικά, από τη διώροφη πτέρυγα με την ανατολική είσοδο της Μονής, την “Κάτω Καμάρα”, και στα δυτικά από τη στέρνα, που μετατράπηκε σε μουσείο.

Στο ανώτερο επίπεδο, όπου βρίσκεται η κύρια είσοδος της Μονής, η αυλή ορίζεται στα βόρεια από τη μεσαία πτέρυγα και στα νότια, ανατολικά και δυτικά από τις αντίστοιχες πτέρυγες. Τοξοστοιχίες δημιουργούν στοές μπροστά από τις εσωτερικές όψεις των κτισμάτων γύρω απ’την αυλή.

Στο ισόγειο η νότια πτέρυγα αποτελείται από κελλιά, ενώ στον όροφο βρίσκεται η βιβλιοθήκη της Μονής. Η δυτική πτέρυγα στεγάζει τα κελλιά, το Μέγα Συνοδικό και ένα μικρό παρεκκλήσι, τιμώμενο επ’ονόματι του Αγίου Χαραλάμπους. Η μεσαία τετραώροφη πτέρυγα αποτελείται από κελλιά και αποθηκευτικούς χώρους. Στο ανατολικό άκρο βρίσκονται η τράπεζα, τα μαγειρία και άλλοι χώροι. Στην ανατολική πτερυγα δίπλα από το καθολικό βρίσκονται στο ισόγειο κελλιά και στον όροφο το ηγουμενείο με την ξυλόγλυπτη διακόσμηση.

Το μοναστήρι είναι κτισμένο από αργούς λίθους της περιοχής και τεμάχια κεραμιδιού. Η στέγαση των μοναστηριακών κτισμάτων γίνεται με λιθόκτιστες καμάρες, καλλυμένες με νεότερη δίρριχτη στέγη από οπλισμένο σκυρόδεμα με κεραμίδι.

Το καθολικό της Μονής του Κύκκου χωρίζεται σε τρία κλίτη με τοξοστοιχίες. Το κεντρικό κλίτος στεγάζεται με κυλινδρική καμάρα, η οποία διακόπτεται με χαμηλότερα τόξα.