Το Καθολικό

Το καθολικό έχει μορφή τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο και εξωτερικές διαστάσεις 26.4μx14,6μ. Ο τύπος αυτός, ο οποίος άρχισε να χρησιμοποιείται απο την πρωτοβυζαντινή περίοδο επιβίωσε ως τον 20ό αιώνα.

Το συντηρητικό πνεύμα της περιόδου της τουρκοκρατίας, αλλά και του μοναχισμού γενικότερα, βοήθησε στην αναζωογόνηση της χρήσης του τύπου της μονόκλιτης ή τρίκλιτης βασιλικής. Γενικότερα επικράτησε ο τύπος του μικρού μονόκλιτου ναού, συνήθως καμαροσκέπαστου, ή ακόμη και ξυλοστεγου στα ορεινά.

Το καθολικό της Μονής Κύκκου χωρίζεται σε τρία κλίτη με τοξοστοιχίες. Το κεντρικό κλίτος στεγάζεται με κυλινδρική καμάρα, η οποία διακόπτεται από χαμηλότερα τόξα. Τα πλαϊνά κλίτη στεγάζονται με σταυροθόλια, τα οποία επίσης χωρίζονται μεταξύ τους με τόξα. Ο τρούλος στηρίζεται σε δύο κίονες και δύο πεσσούς. Δεν βρίσκεται στο κέντρο του ναού, αλλά αμέσως μπροστά από το Ιερό Βήμα στο κεντρικό κλίτος. Εσωτερικά είναι κυλινδρικός, ενώ εξωτερικά είναι οκταγωνικός. Το δάπεδο του Ιερού βρίσκεται κατά 0,17μ ψηλότερα απο αυτό του κυριώς ναού.

Οι εισόδοι του καθολικού είναι τρεις, δύο στη νότια πλευρά, μία στη βόρεια με πρόπυλο και μια απευθείας στο Ιερό, πάλι στη βόρεια πλευρά. Τα παράθυρα του καθολικού είναι μεγάλα, τοποθετημένα συμμετρικά, δύο στη νότια και δύο στη βόρεια πλευρά. Συμμετρικά τοποθετημένα υπάρχουν και στο πρόπυλο, δύο στο δυτικό και δύο στον ανατολικό τοίχο. Οπως τα βόρεια παράθυρα της εκκλησίας, έτσι και τα δυτικά του προπυλαίου επικοινωνούν με το βαφτιστήριο. Τρία μικρά παράθυρα υπάρχουν και στα τρία μέρη του Ιερού. Στα δυτικά της βόρειας εισόδου, εφαπτόμενο του ναού, βρίσκεται το βαφτιστήριο, και στην επέκταση του ένα κελλί.

 

 

Η τοιχοποιία του καθολικού αποτελείται από αργούς λίθους της περιοχής, στην οποία παρεμβάλλονται τεμάχια κεραμιδιού. Νεότερη επένδυση αργολιθοδομής κάλυψε την αρχική, η οποία διακρίνεται μόνο στον εσωτερικό χώρο, που δημιουργείται ανάμεσα στις δύο στέγες. Ο τρούλος πιθανόν να είναι εξολοκλήρου κτισμένος από μικρά τούβλα, ενώ πελεκημένοι πωρόλιθοι χρησιμοποιούνται στις γωνιές του κτιρίου. Διακοσμητικά κομμάτια απο πελεκημένο πωρόλιθο πλαισιώνουν επίσης τα ανοίγματα των εισόδων και παραθύρων του καθολικού.

 

 

Το καθολικό κοσμείται με σύγχρονες τοιχογραφίες βυζαντινής τέχνης, έργα του αγιογράφου Γεώργιου Γεωργίου, που ολοκληρώθηκαν το 1987, επί ηγουμενίας του κ. Nικηφόρου, νυν Mητροπολίτη Kύκκου και Tηλλυρίας. Aπεικονίζουν, σε ένα άψογα δομημένο εικονογραφικό πρόγραμμα, Προφήτες, Aποστόλους και Aγίους, τον Xριστολογικό και Θεομητορικό κύκλο, καθώς και άλλες παραστάσεις μέσα σε πλούσια διακοσμημένο περιβάλλον. Mε βυζαντινές τοιχογραφίες (1992) του Σώζου Γιαννούδη κοσμείται επίσης το παρακείμενο βαπτιστήριο, όπου δεσπόζουν η Zωοδόχος Πηγή και σκηνές Aγίων με επίκεντρο το νερό, όπως η βάπτιση του Aγίου Hρακλειδίου, το εν Χώναις θαύμα και άλλες, καθώς και η Τράπεζα της Μονής.