32. ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ (1890-1911)

http://www.imkykkou.com.cy/images/igoum_gerasimos.gif Ο Ηγούμενος Γεράσιμος, κατά κόσμον Γεώργιος Χριστοδουλίδης, γεννήθηκε στο χωριό Κάμπος το 1850. Μπήκε στη Μονή Κύκκου στις αρχές της δεκαετίας του 1860 και φοίτησε στη σχολή της Μονής και στην Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Χειροτονήθηκε Ιεροδιάκονος στις 25 Μαρτίου 1872 και Ιερομόναχος στις 10 Σε-πτεμβρίου 1874. Από το 1875 μέχρι το 1880 υπηρέτησε ως γραμματέας του Δι¬οικητικού Συμβουλίου της Μονής Κύκκου. Το 1880, σε ηλικία τριάντα ετών, εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, για σπουδές στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, απ’ όπου αποφοίτησε το 1887 και μετέβη για μετεκπαίδευση στη Γε¬νεύη της Ελβετίας. Εκεί βρισκόταν, όταν του ανακοινώθηκε η εκλογή του στην ηγουμενία της Μονής, η οποία έγινε παμψηφεί στις 23 Ιουλίου του 1890. Ο Γεράσιμος αφίχθηκε στην Κύπρο τον Αύγουστο του ίδιου έτους και χειροτονή¬θηκε Ηγούμενος από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Σωφρόνιο στο Μετόχιο του Αγί¬ου Προκοπίου, στις 2 Σεπτεμβρίου 1890.

Σημαντική ήταν η συμβολή του Ηγουμένου Γερασίμου στην εκπαίδευση. Έστειλε Κυκκώτες μοναχούς για σπουδές στις Θεολογικές Σχολές της Χάλκης στην Κωνσταντινούπολη και του Σταυρού στα Ιεροσόλυμα, ενώ στήριξε οικονο¬μικά την ελληνική παιδεία της Κύπρου. Το 1893 συμμετείχε στη σύσκεψη που αποφάσισε την ίδρυση του Παγκυπρίου Γυμνασίου στη Λευκωσία, για τη λει¬τουργία του οποίου συνεισέφερε μεγάλα ποσά. Ο ίδιος ο Γεράσιμος ήταν λό¬γιος, και μετάφρασε από τα γαλλικά και δημοσίευσε το 1894 το έργο του Ελβε¬τού Καθηγητή Ερνέστου Ναβίλ Ο Ουράνιος Πατήρ. Το ενδιαφέρον του Γερασίμου για τα γράμματα εκφράστηκε και με την εγγραφή του ως συνδρομητή σε διάφορες εκδόσεις της εποχής, όπως στα Χρονικά της Πατριαρχικής Ακαδημίας του Μανουήλ Γεδεών (Κωνσταντινούπολη 1883) και στους Λόγους του Αγί¬ου Φωτίου (Κωνσταντινούπολη 1900).

Ο Γεράσιμος συνέδεσε, επίσης, το όνομά του με την ανάπτυξη του Μετοχίου του Αγίου Προκοπίου, τομέα στον οποίο συνέχισε την πολιτική του προκατόχου του. Φρόντισε για τη δενδροφύτευση του Μετοχίου με ελιές και οπωροφόρα δέ¬ντρα, και με τις ενέργειές του το ανέδειξε ως πρότυπο γεωργικό κέντρο, όπου εφαρ-μόζονταν νέες μέθοδοι καλλιέργειας, οι οποίες αργότερα διαδόθηκαν και στους αγρότες της Κύπρου. Ενδεικτικό του ενδιαφέροντός του για τη γεωργία ήταν ότι το 1891, εισήγαγε μια από τις πρώτες αλωνιστικές μηχανές στην Κύπρο, καθώς και άλλα αντικείμενα που χρησίμευαν στις γεωργικές ανάγκες της Μο¬νής. Οι πρωτοποριακές καλλιέργειες του Ηγουμένου Γερασίμου απέσπασαν εγκωμιαστικά σχόλια και εκτός Κύπρου, όπως από τον εκδότη της αθηναϊκής εφημερίδας Ακρόπολις, Βλάση Γαβριηλίδη, που ανέφερε ότι ο Ηγούμενος ήταν «καταλληλότατος» για τη θέση του Διευθυντή Γεωργίας, και από την εφημε¬ρίδα Νέα Ημέρα της Τεργέστης, η οποία ανέφερε ότι «ἡ Μονή Κύκκου διά τοῦ Γερασίμου κατέστη πρότυπον Γεωργικῆς Σχολῆς διά τούς κατοίκους τῆς Κύ¬πρου». Κατά τα χρόνια της ηγουμενίας του Γερασίμου έγιναν ανακαινιστικά έργα και στην Κεντρική Μονή, όπως μαρτυρείται από δύο επιγραφές που σώζο¬νται εκεί, μία στο Εφορείο της Μονής και μία άλλη σε κιβώριο πάνω από την Αγία Τράπεζα του Καθολικού.


Η πολιτική δράση του Ηγουμένου Γερασίμου τον ανέδειξε ως έναν από τους ση-μαντικότερους παράγοντες της τοπικής πολιτικής σκηνής για δύο δεκαετίες. Εξε-λέγη μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου στις εκλογές του 1891 και 1896, υπηρε-τώντας σε αυτό για δύο συνεχείς θητείες, κατά τη δεκαετία 1891-1901, ενώ απέ¬τυχε να εκλεγεί για τρίτη φορά, το 1901. Ως Μέλος του Νομοθετικού Συμβουλί¬ου ή της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, ο Ηγούμενος Γεράσιμος συ¬νεργαζόταν συχνά με τον Μέγα Αρμοστή του νησιού, καθώς και με υψηλόβαθ¬μους Βρετανούς αξιωματούχους για την εισαγωγή μεταρρυθμίσεων και τη δη¬μιουργία κοινωφελών έργων. Όταν, το 1907, συναντήθηκε με τον Υφυπουργό Αποικιών της Βρετανίας Γουίνστον Τσώρτσιλ, ο τελευταίος εκφράστηκε με κο¬λακευτικά λόγια για την προσωπικότητα του Ηγουμένου, «οὗ τό ὄνομα εἶπεν εἶνε συνδεδεμένον μετά πολλῶν μεγάλων ἔργων ἐν Κύπρῳ».

Παράλληλα, όμως, ο Γεράσιμος συμμετείχε και στις εθνικές διεκδικήσεις των Ελλή¬νων της Κύπρου, πρωτοστατώντας σε εθνικούς εράνους και εκδηλώσεις, και ορ¬γανώνοντας, το 1895, στη Μονή Κύκκου σύσκεψη, που οδήγησε στη σύνταξη του Παγκυπρίου Υπομνήματος. Κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, ο Ηγούμενος Γεράσιμος ενεπλάκη στο Αρχιεπισκοπικό ζήτημα της Κύπρου (1900-1910), υπέρ του Μητροπολίτη Κυρηνείας Κύριλλου Βασιλείου, με αποτέλε¬σμα να βρεθεί η Μονή στη δίνη της έντονης πολεμικής και των αντιπαραθέσεων της περιόδου εκείνης, και να γίνει επανειλημμένα στόχος οξείας κριτικής εκ μέρους των εφημερίδων της Κιτιακής παράταξης, και κυρίως του εκδότη της εφη¬μερίδας Ευαγόρας, και μετέπειτα του Κυπριακού Φύλακος, Νικόλαου Καταλάνου.

Ο Ηγούμενος Κύκκου Γεράσιμος απεβίωσε στην Κεντρική Μονή στις 4 Αυγού¬στου 1911, σε ηλικία 61 ετών, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Σύμφωνα με το Μοναχολόγιο της Μονής: «4/8/911 ἡμέρα Πέμπτη καί ὥρα 10η π.μ. ἐπλήρωσε τό κοινόν χρέος ὁ Σ. Ἡγούμενος Γεράσιμος εἰς τήν Ἱεράν Μονήν καί ἐτάφη τήν 5ην Αὐγού¬στου τήν 10ην π.μ., ἦτον δέ ἐτῶν 60».